W sierpniu 2024 roku jedna trzecia zespołu Ścieżek dotarła na Maderę. Miał to być wyjazd typowo rodzinny (plaża, zwiedzanie), ale bardzo trudno jest nie wejść na szlak na tej wulkanicznej wyspie. Górzysta, o zapierającej dech roślinności, otoczona oceanem Madera jest gęsto opleciona siecią dróżek, dróg, szlaków, a także unikalnych lewad.
Lewady (levadas) to system nawadniający, który zaczęto tworzyć w XVI wieku. Łącznie powstało około 200 lewad o całkowitej długości 2500 km. Otwarte kanały transportują wodę z północy na południe wyspy, wykorzystując jedynie spadki grawitacyjne. W ten sposób nawadniane są znajdujące się na południu uprawy owoców (głównie bananowców) i trzciny cukrowej. Lewady mają również zastosowanie w produkcji energii elektrycznej poprzez napędzanie turbin w elektrowniach wodnych. Wzdłuż lewad biegną wąskie ścieżki, które pozwalają utrzymać stan techniczny i drożność kanałów. To właśnie nimi wędrują turyści.
Oczywiście są też inne szlaki, na przykład vereda czyli szeroka ścieżka, czy caminho czyli aleja często brukowana oraz szlaki górskie. Niemniej warto pamiętać, że nie każdy szlak jest lewadą i nie każda lewada jest dostępna do wędrówki.
Ponieważ najwyższe szczyty były niedostępne z powodu pożarów, ruszyliśmy na inne trasy.
PR 8 - Vereda da Ponta de São Lourenço czyli szlak przez półwysep św. Wawrzyńca (4,5 km plus powrót). To bardzo popularny szlak, spotykamy więc wielu turystów. Przy okazji: PR to oznaczenie tras krótkich (Pequenas Rotas). Trasa prowadzi wśród wspaniałych klifów położonych na długim, cienkim półwyspie św. Wawrzyńca na wschodnim krańcu wyspy. Panuje tutaj półpustynny klimat i krajobraz – imponujące wulkaniczne skały, uboga roślinność, silny wiatr. Ścieżka wspina się na strome klify, aby po chwili schodzić w dół.
Położony na trasie otoczony palmami bar Casa di Sardinha wygląda jak oaza na pustyni.
Z tego miejsca wspinamy się na Pico do Furado, aby dojść na kraniec półwyspu. W oddali widać dwie wysepki: dwie wysepki Cevada oraz Farol.
Laurissilva
„Laurisilva” pochodzi od dwóch łacińskich słów: Laurus (Laurel) i Silva (Las) - las laurowy lub wawrzynowy. Lasy tego typu zachowały się jedynie w trzech miejscach na świecie, choć 20 milionów lat temu zajmowały teren całego basenu Morza Śródziemnego. Las wawrzynowy Madery (90% lasu pierwotnego) uważa się za najlepiej zachowany. Utrzymuje wilgotność na poziomie około 85% i produkuje obfite źródła wody wykorzystywanej przez mieszkańców Madery. Laurisilvę Madery można dziś spotkać na północnym wybrzeżu na wysokości 300-1300 metrów i wzdłuż południowego wybrzeża na wysokości 700-1200 metrów. W tym cudownym, wiecznie zielonym lesie rośnie wiele drzew należących do rodziny Lauraceae, takich jak drzewo wawrzynowe, konwalia, Persea indica i mahoń maderski. Las zajmuje obszar 15 000 hektarów. Od 1999 roku figuruje na Liście Światowego Dziedzictwa Przyrodniczego UNESCO.
PR 15 – Vereda da Ribeira da Janela (4 km)
Wędrówkę rozpoczynamy w słynnym lesie laurowym. Nie wiemy czego się spodziewać. W trakcie dojazdu gwałtownie spada temperatura, pojawiają się mgła i deszcz. Krajobraz magiczno-filmowy: z gęstej mgły powoli wyłaniają się sylwetki ogromnych drzew o powyginanych, porośniętych mchem konarach. Wielokrotnie miałam na Maderze wrażenie, że tutejsza roślinność żyje własnym, obfitym życiem, tworzy tajemniczy świat, w którym człowiek jest całkowicie zbędny. Znane nam doniczkowe rośliny są tutaj wielkie jak drzewa, barwne kwiaty rosną dziko w środku lasu, pnącza pokrywają wszystko, co spotkają na swej drodze.
To wrażenie w lesie laurowym jest spotęgowane - te drzewa mają osobowość, pamięć wydarzeń sprzed milionów lat, o której opowiadają historie w nieznanym nam języku drzew.
W końcu ruszamy dalej. Trasa Vereda da Ribeira da Janela przebiega starą ścieżką używaną przez miejscową ludność do wynoszenia drewna z lasu. Ścieżka długo prowadzi lasem, aż schodzimy na tereny tarasowych pól, gdzie uprawia się słodkie ziemniaki, ziemniaki, fasolę czy kukurydzę. Ten krótki spacer ma wiele do zaoferowania: góry, las, pola tarasowe, ocean w oddali.
PR 10 - Levada do Furado (11 km)
Trasa zaczyna się w Ribeiro Frio, a kończy w miejscowości Portela i prowadzi wzdłuż Lewady do Furado. Lewada do Furado jest jedną z najstarszych lewad należących do państwa, została kupiona w 1822 roku od pierwszego hrabiego Carvalhal przez Zarząd Królewskiego Skarbu Państwa, w celu nawadniania pól uprawnych w Porto da Cruz. Łączy się z dwiema innymi lewadami: Juncal i Serra do Faial, niesie więc w sobie wody z trzech regionów: doliny Ribeiro Frio, tarasów Porto da Cruz i gór Santany.
To nasza pierwsza lewada i szybko zaczynamy rozumieć jej niezwykłość. Wąska, kręta ścieżka prowadzi wzdłuż kanału z wodą. Idziemy w cieniu, otoczeni przez wawrzyny, akacje, buki, paprocie, mchy, trawy - wszelkie odcienie zieleni. Las pachnie, skały są wilgotne, co jakiś czas w prześwitach widzimy odległą dolinę Ribeiro Frio i imponujące skały Pico Ruivo.
Ponieważ znajdujący się na trasie tunel jest zamknięty, musimy wspiąć się na wysokie wzniesienie tracąc na chwilę z oczu lewadę. W Lamaceiros wody się rozdzielają, kończy lewada Furado, a zaczyna zejście do Porteli.
Ścieżki Madery
Szlaków i lewad jest na Maderze wiele. Jednak tak naprawdę nie musimy szukać oznaczeń i numerów tras. Ile razy pojawia się brukowana małymi kamyczkami ścieżka - możemy ruszyć w drogę. Schodziłam tak na odległe kamienne plaże podziwiając widoki, roślinność i wytrwałość mieszkańców, którzy te wszystkie kanały, drogi, tarasy zbudowali na długo przed odkryciem Madery przez turystów. Nie spotkałam nikogo, towarzyszyły mi tylko wszędobylskie maderskie jaszczurki.
To kwintesencja Madery. Bardzo popularna, masowo odwiedzana, nastawiona na turystykę - ma wciąż puste plaże, dzikie wzgórza, zapomniane ścieżki, miejsca w których wyspa żyje swoim prehistorycznym, post-wulkanicznym życiem.
Informacje praktyczne:
Paddy Dillon, Walking on Madeira, Cicerone 2018
コメント