Katarzy nie mieli świątyń czy miejsc kultu, ale twierdza Montségur była dla nich miejscem szczególnym. W zbudowanym na szczycie trudno dostępnej, samotnej góry o wysokości 1207 m n.p.m. zamku, zaczęli się osiedlać już na początku XIII w. Wkrótce ich społeczność stała się tak liczna, że wystąpili do seniora tego miejsca Rajmunda de Pereille z prośbą o ufortyfikowanie góry. W czacie najcięższych prześladowań około 1232 roku Rajmund przyjął pod swój dach najważniejszych dostojników katarskich, a tym samym Montségur stało się prawdziwym centrum religijnym.
Oprócz ok. 200-300 Doskonałych, żyjących w celach, częściowo wykutych w skale, mieszkał tu Rajmund de Pereille z rodziną oraz jego zięć Piotr Roger de Mirepoix. Schronienie znaleźli tu również rycerze, którzy stracili swoje posiadłości podczas krucjaty. Katarzy stworzyli na niewielkiej powierzchni góry swój własny świat. Doskonali dzielili czas między modlitwę i rozmyślania, a pracę fizyczną. Kwitło życie religijne, co miesiąc odbywała się publiczna spowiedź, głoszono kazania, zewsząd ciągnęli Wierzący, aby przyjąć w tym szczególnym miejscu consolamentum.
Oblężenie zaczyna się w maju 1243 roku i trwa prawie rok. 779 lat temu, 16 marca 1244 roku twierdza upada. Rycerze i ich rodziny opuszczają zamek, a katarzy, którzy odmówili nawrócenia na katolicyzm wchodzą na wielki, rozpalony u stóp wzgórza stos. W płomieniach ginie ponad dwustu Doskonałych, wśród nich katarski biskup Tuluzy Bertran Marti oraz żona i córka pana zamku Raymonda de PereIlle: Corba i Esklarmonde.
Upadek Montségur to symboliczny koniec kataryzmu, który nie przetrwał barbarzyńskich represji - wypraw krzyżowych, a potem działalności inkwizycji. Mimo wysiłku ostatnich grup wiernych, pod koniec XIV wieku ta wielka, dualistyczna religia praktycznie już nie istnieje.
Twierdza rozbudza wyobraźnię. Fernand Niel pisze, że ma dziwny, nie-militarny kształt, wskazujący na solarną świątynię manichejską. W czasie przesilenia zimowego słońce oświetla mury w taki sposób, ze jego promienie przechodzą przez wszystkie cztery otwory dla łuczników, jakie posiada donżon. Inni historycy mówią, że kształt zamku nie ma związku z katarami, ponieważ nowy senior Gwidon II z Levis całkowicie przebudował zamek w drugiej połowie XIII wieku.
Niemniej przekonania o nadzwyczajnym charakterze miejsca są współcześnie dość żywe. Przypisuje mu się szczególną energię, znaczenie duchowe i ezoteryczne. Istnieją świadectwa o dziwnych doznaniach, spotkaniach z duchami (biała dama), niezwykłym świetle nieznanego pochodzenia. W dość dziwacznym (!) dokumencie Richarda Stanleya L'Autre Monde (The Otherworld) pada nawet teza, że zamek jest portalem do innego wymiaru.
Czy mury mają pamięć? Czy miejsce zachowuje energię duchową lub pamięć tragedii?
To oczywiście śmiałe i trudne pytania.
Sama muszę przyznać, że Montségur jest szczególne. Ruiny na samotnej górze widać na wcześniejszych etapach wędrówki, pojawiają się nagle i przykuwają wzrok. Trudno oprzeć się wrażeniu, że Montségur przywołuje wędrowców do siebie.
Weszłam na górę pierwsza i zastałam tam tylko młodą kobietę w wyraźnej ciąży, która stała na środku dziedzińca z zamkniętymi oczami i wyraźnie medytowała. Czy to sugestia, nastrój tej chwili, wcześniejsze oczekiwania sprawiły, że czułam, jakby wszystkie moje wędrówki, wszystkie ścieżki tutaj właśnie mnie prowadziły. Sentymentalne bzdury?
Montségur jest jednym z tych niezwykłych miejsc, które stają się lustrem - są dla nas tym, czego w danej chwili szukamy: turystyczną atrakcją, świadkiem historii, przestrogą, ciekawostką, etapem duchowej podróży, solarną świątynią, kosmiczną energią, miejscem modlitwy, tajemnicą…
Bo każda wędrówka zmieni w nas tylko i aż tyle, na ile pozwolimy.
Comments